Γράμμα στους καπιταλιστές, από τον Adam Smith(*).

 

Το πιο κάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στους Financial Times, την 9^η Ιανουαρίου. Το πρωτότυπο παρατίθεται στο τέλος της ανάρτησης, για σκοπούς ελέγχου της μετάφρασης, που βρήκα εδώ.   

Ο συγγραφέας, David Rubenstein, είναι ένας πολύ πλούσιος αμερικάνος, που κάνει και φιλανθρωπίες, έχει και ιδέες.

Η δήθεν επιστολή του Adam Smith- του πατερα της ελεύθερης οικονομίας- , περιέχει κάποιες σκέψεις, τυπικά καπιταλιστικές θα έλεγε ένας.

 Πιθανότατα έτσι.

Δεδομένου όμως πως σε αυτό το ιστολόγιο θεωρώ πως ελλείψει άλλου συστήματος, το μόνο που μας μένει είναι η προσπάθεια να κάνουμε το υφιστάμενο να δουλέψει καλύτερα – και όσο αντέξει, οι ιδέες του Rubenstein είναι τροφή για σκέψη.

 

Ξεχωρίζω αυτό: «Αυτό που δεν με ικανοποιεί είναι η άποψη ότι ο καπιταλισμός πρέπει να λειτουργεί τέλεια για να δικαιολογείται η ύπαρξή του. Ποτέ δεν είπα ότι θα λειτουργήσει τέλεια. Είπα απλώς ότι είναι η καλύτερη εναλλακτική επιλογή…»

Η ανωτέρω είναι μια ιδέα που με εκφράζει πλήρως, και είναι και η διαχρονική μου απάντηση σε όσους επικαλούνται τις μικρές και μεγάλες, εξωγενείς, και συστημικές κρίσεις, για να απορρίψουν το μόνο σύστημα που λειτουργεί – επί του παρόντος.

Και επαναλαμβάνω: κανένα σύστημα δεν  έρχεται με εγγύηση τελειότητας και αθανασίας.   

 

 

 

Τι απέγινε στον αγαπημένο μου καπιταλισμό;

Οι χώρες παραπαίουν, οι διαδηλωτές εξαγριώνονται, οι άνεργοι πολλαπλασιάζονται, τα ελλείμματα εκτοξεύονται…, οι αρετές του καπιταλισμού τίθενται εν αμφιβόλω. Έχω κάποιες σκέψεις για το πώς θα μπορέσει να διατηρηθεί αυτό το σύστημα μερικούς αιώνες ακόμη, ή τουλάχιστον για το πώς θα αποδώσει καλύτερα το 2012 από ό,τι το 2011.

 

Με χαρά διαπιστώνω ότι ο καπιταλισμός θριάμβευσε έναντι του κομουνισμού και του σοσιαλισμού σχεδόν σε κάθε μέρος του πλανήτη και πως πολλοί επιδέξιοι καπιταλιστές βρίσκονται -ειρωνικά- σε χώρες όπου κάποτε επικρατούσαν ο κομουνισμός και ο σοσιαλισμός (και τώρα με τρυφερότητα αποκαλούνται αναδυόμενες οικονομίες).

 

Αυτός ο θρίαμβος συνέβη επειδή η μεγαλύτερη δύναμη του καπιταλισμού -παραγωγική οικονομική δραστηριότητα- πέτυχε τη δημιουργία περισσότερων ευκαιριών για πιο πολύ κόσμο, και μάλιστα σε μεγαλύτερο επίπεδο από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί οποιοσδήποτε, ακόμη και εγώ. Έχοντας περισσότερο πλούτο, τα δισεκατομμύρια άνθρωποι που βρίσκονται πλέον στη μεσαία τάξη, μπορούν να εξασφαλίσουν εκπαίδευση για τους απογόνους τους, να αγοράσουν τα απαραίτητα, αλλά και κάποιες πολυτέλειες σε επίπεδα που κάποτε θεωρούνταν αδιανόητα: μπορούν να κάνουν δραστηριότητες αναψυχής για μεγαλύτερο μέρος του βίου τους και να συνταξιοδοτηθούν με υψηλότερα επίπεδα οικονομικής ασφάλειας.

 

Αυτό που δεν με ικανοποιεί είναι η άποψη ότι ο καπιταλισμός πρέπει να λειτουργεί τέλεια για να δικαιολογείται η ύπαρξή του. Ποτέ δεν είπα ότι θα λειτουργήσει τέλεια. Είπα απλώς ότι είναι η καλύτερη εναλλακτική επιλογή, όπως είχε πει και ο Winston Churchill για τη Δημοκρατία.

 

Πάντα ήξερα ότι υπάρχουν δύο βασικά ελαττώματα, τα οποία είδαμε να βγαίνουν στην επιφάνεια τα τελευταία λίγα χρόνια: Το πρώτο είναι ο αχαλίνωτος ενθουσιασμός για τη δημιουργία πλούτου, που δημιουργεί μη διατηρήσιμες εκρηκτικές ανόδους και αναπόφευκτες καταρρεύσεις. Η Μεγάλη Ύφεση, η οποία προκλήθηκε από τη φθηνή πίστωση, είναι ένα κλασικό παράδειγμα αυτού του ελαττώματος.

 

Το δεύτερο είναι η ανισότητα που εμφανίζεται όταν η φόρα για τη δημιουργία πλούτου αφήνει πίσω εκείνους που δεν μπορούν να προσαρμοστούν και να ανταγωνιστούν τους μεγάλους παίκτες (και στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς να φταίνε οι ίδιοι). Η ανισότητα των εισοδημάτων σε πολλές πλούσιες χώρες τώρα βρίσκεται στο μεγαλύτερο επίπεδο από τότε όπου ήμουν εγώ μέσα στα πράγματα. Ούτε και τώρα είναι τόσο ωραία η κατάσταση.

 

Είναι σαφές ότι δεν υπάρχει γιατρειά για τα δύο βασικά ελαττώματα του καπιταλισμού. Μπορώ να σας πω, όμως, τι θα έκανα εγώ το 2012 για να επανέλθει το σύστημα στα πόδια του και να προσαρμόσω την ανισότητα των εισοδημάτων:

 

1. Σωτηρία του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ε.Ε είναι η μεγαλύτερη οικονομική μονάδα στον κόσμο και είναι ουσιώδες για την παγκόσμια ευημερία να είναι λειτουργική και δραστήρια. Οι μεγαλύτερες χώρες που μετέχουν στο ευρώ -και επίσης εκείνες που βρίσκονται εκτός ευρωζώνης, αλλά και αυτές που εξαρτώνται από την επιτυχία της Ε.Ε.- πρέπει τώρα να βάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη για να σώσουν το ευρώ. Εάν δεν το κάνουν, η οδύνη και το κόστος θα είναι ακόμη μεγαλύτερα στο μέλλον. Και εκείνες που έχουν λιγότερα μέσα θα υποφέρουν ακόμη περισσότερο εάν εγκαταλειφθεί το ευρώ.

 

2. Λύση στο χρέος και στο έλλειμμα των ΗΠΑ. Προς έκπληξή μου, όταν η υπερεπιτροπή απέτυχε να καταλήξει σε κάποιον συμβιβασμό, οι αγορές δεν πτοήθηκαν από το έλλειμμα του 1,4 τρισ. δολ. και το αθροιστικό χρέος που ξεπερνά τα 16 τρισ. δολ. Προσοχή, όμως! Κάποια στιγμή το 2012, οι αγορές θα ξυπνήσουν και θα πουν: «Όχι, δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι τις προεδρικές εκλογές για να λυθεί αυτό το θέμα». Η κυβέρνηση Obama και το Κογκρέσο πρέπει σύντομα να βρουν ένα αξιόπιστο πακέτο μείωσης του χρέους. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως και συνέβη και στην Ευρώπη, θα οδηγηθούμε σε σκληρές λύσεις, τις οποίες θα επιβάλουν οι αγορές και θα πλήξουν δυσανάλογα τα χαμηλά εισοδήματα και τους μη προνομιούχους. Αυτό δεν είναι αποδεκτό και δεν είναι ο καλώς νοούμενος καπιταλισμός.

 

3. Ενσωμάτωση των αγορών που έχουν πλέον αναδυθεί. Ο κόσμος πρέπει να αναγνωρίσει ότι το κέντρο του καπιταλισμού μετατοπίζεται στις αναδυόμενες αγορές – όπου θα καταγραφεί και η μεγαλύτερη ανάπτυξη το 2012. Η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, όμως, έχουν ήδη αναδυθεί συγκριτικά με άλλες οικονομίες και πρέπει να ενοποιηθούν πλήρως στην παγκόσμια διαδικασία των λήψεων οικονομικών αποφάσεων. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα υπάρχουν διαθέσιμα με ανεκτούς όρους κεφάλαια που χρειάζονται πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες. Και πάλι οι φτωχοί θα πληγούν πολύ περισσότερο από τους πλούσιους.

 

4. Εκπαίδευση. Εκπαίδευση. Εκπαίδευση. Η μεγαλύτερη αιτία της ανισότητας στο εισόδημα είναι η ζοφερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η εκπαίδευση πρώτου και δεύτερου βαθμού. Η αναντιστοιχία ανάμεσα στις διαθέσιμες θέσεις εργασίας και στους ικανούς υποψήφιους διευρύνεται, με αποτέλεσμα τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, ακόμα μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ των εχόντων και των μη εχόντων και στο τέλος κοινωνική αναταραχή. Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα θέματα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να στηρίξουν μεταρρυθμίσεις, να εξασφαλίσουν αποτελεσματική χρηματοδότηση και να διανείμουν τους πόρους πιο αποτελεσματικά. Με την εκπαίδευση όλων των παιδιών και τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση των ενηλίκων, τα κράτη μπορούν να προετοιμάσουν πιο αποτελεσματικά τους εργαζόμενους να αγκαλιάσουν τις νέες τεχνολογίες.

 

Η αλήθεια είναι ότι έχει περάσει πολύς καιρός από την τελευταία φορά όπου έγραψα. Όμως, η πίστη μου στον καπιταλισμό είναι ακλόνητη. Τα προβλήματα που υπάρχουν -η διάσωση της Ε.Ε., η διόρθωση του προϋπολογισμού των ΗΠΑ, το καλωσόρισμα των αναδυόμενων αγορών ως πλήρων εταίρων και η ανάδειξη της εκπαίδευσης σε βασική προτεραιότητα- είναι οι μεγάλες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα.

 

Είναι ο μόνος τρόπος ώστε να συνεχιστεί η δημιουργία πλούτου για όλα τα κράτη και όλο τον κόσμο και να αποκτήσει ο καπιταλισμός τη γνησιότητα που χρειάζεται για να πετύχει.

 

Ο κ. David Rubenstein είναι γενικός διευθυντής και συνιδρυτής της The Carlyle Group.

 

 

ΠΗΓΗ: FT.com

 

(*) O Άνταμ Σμιθ (αγγλικά: Adam Smith, 16 Ιουνίου 1723 – 17 Ιουλίου 1790) ήταν Σκωτσέζος οικονομολόγος και ηθικός φιλόσοφος. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της πολιτικής οικονομίας και θεμελιωτής της σχολής των κλασικών οικονομικών. Ένας από τους κύριους εκπροσώπους του Σκωτσέζικου Διαφωτισμού, ο Σμιθ είναι συγγραφέας των έργων «Θεωρία των ηθικών συναισθημάτων» και «Μια έρευνα της φύσης και των αιτιών του πλούτου των εθνών», με το δεύτερο να αναφέρεται συνήθως απλά ως Ο Πλούτος των Εθνών και να θεωρείται ως το κύριο έργο του Σμιθ και η πρώτη νεωτερική εργασία πάνω στα οικονομικά.

Wikipedia.

 

 

A letter to capitalists from Adam Smith

By David Rubenstein

To: Capitalists of the World

From: Adam Smith

What has become of my beloved capitalism? Countries teeter, protests rage, unemployed multiply, deficits abound the virtues of capitalism are questioned. Based on a few hundred years of observation, I have some fresh thoughts on how to sustain this system for a few hundred years more, or at least do better in 2012 than it did in 2011.

I am pleased to see that capitalism has triumphed over communism and socialism in virtually every part of the world – and many of the most skilled capitalists are, ironically, in the countries where communism and socialism once prevailed (now endearingly called emerging markets).

This triumph has occurred because capitalism’s greatest strength – productive economic activity – has succeeded in creating more opportunities for more people than anyone – including me – ever imagined. And with more wealth, billions of people now in the middle class can secure education for their progeny, purchase necessities and luxuries at once-unimagined levels, pursue leisure activities for a greater part of their lives and retire with higher levels of economic security.

All that is satisfying.

What is not satisfying is the view that capitalism has to work perfectly to justify its presence. I never said it would. I just said it was better than the alternatives, as Winston Churchill famously said about democracy.

I always felt there were two principal flaws – and we saw them come to a head over the past few years. The first is that unfettered exuberance about wealth creation will produce unsustainable booms and inevitable crashes. The great recession, fuelled by cheap credit, is a textbook example of this flaw.

The second is the inequality that results when the charge towards wealth creation leaves behind those less able (in most cases through no fault of their own) to adapt or to compete with the hard-chargers. The income disparity in many wealthy countries is now at its greatest level since I left the scene – and it was not so wonderful then either.

While there is no simple cure to capitalism’s two big flaws, here is what I would do in 2012 to get the system back on its feet and to modulate income disparities.

1. Save the euro and the European Union. A functioning and vibrant EU – the world’s largest economic unit – is essential to global prosperity. The largest countries using the euro – and also those outside the eurozone or those dependent on a thriving EU – must dig deeply into their pockets now to save the euro. If they do not, the pain and cost will be greater in the future. And those of more modest means will suffer the most if the euro is abandoned.

2. Fix the US debt and deficit. To my amazement, when the super committee failed to reach an agreement the markets yawned, undaunted by a $1.4tn deficit and accumulated debt in excess of $16tn. Beware, though. At some point during 2012 the markets will wake up and say: “No! We cannot wait until after the presidential election to fix this problem.” The Obama administration and Congress must quickly cobble a credible debt-reducing package. Otherwise, as in Europe, the markets’ harsh solutions will be borne disproportionately by the low income and disadvantaged. This is not acceptable, nor is it good for capitalism.

3. Integrate the emerged markets. The world needs to acknowledge that the centre of capitalism is shifting to the emerging markets – where most of the growth will occur in 2012. But having emerged, China, India and Brazil, among others, need to be fully integrated into the global economic decision-making process. If they are not, the capital needed to solve many of the developed markets’ current problems, especially residual issues of the great recession, will not be available on tolerable terms. Again, this will hurt the poor more than the wealthy.

4. Educate. Educate. Educate. Perhaps the greatest cause of income inequality is the dismal state of primary and secondary education. The mismatch between job openings and qualified candidates is growing, which leads to reduced economic activity, a greater sense of disparity between the haves and the have-nots, and social unrest. To address these issues, governments need to embrace reform, ensure effective funding and allocate resources more efficiently. By educating all their children, reducing soaring high-school dropout rates, and re-educating and retraining adults, nations can more effectively prepare workers to embrace new technological realities.

Though much time has passed since I last put pen to paper, my faith in capitalism is steadfast. The problems you face – saving the EU, fixing the US budget, welcoming emerged nations as full partners and making education a real priority – are huge challenges that must be addressed now.

It is the only way to continue creating wealth for all nations and people, while giving capitalism the legitimacy it needs to thrive.

The writer is managing director and a co-founder of The Carlyle Group