Τα ριάλια για τις τράπεζες Vs τα ριάλια για το δημόσιο.

Επειδή η απελπισμένη κυβερνητική προπαγάνδα οργιάζει, ο πρόεδρος και ο Χατζηπέτρου συνεχίζουν τις έξαλλες τους δηλώσεις, θέλω να θέσω ένα ερώτημα:

 

Όλοι αυτοί που χρεώνουν στις τράπεζες το σύνολο των προβλημάτων μας, αντιλαμβάνονται την ποιοτική και λογιστική  διαφορά του χαρακτήρα του δανεισμού που θα κάνουμε για τις τράπεζες από τη μια, και για το δημόσιο από την άλλη;

 

Αν υποθέσουμε πως χρειαζόμαστε 8 δισεκατομμύρια ευρω για τις τράπεζες, και 6 για τις ανάγκες του δημόσιου τομέα, που θα καταλήξουν αυτά τα λεφτά;

 

Από τις αντιδράσεις που ακούω, ο περισσότερος κόσμος θεωρεί πως τα χρήματα των τραπεζών θα πεταχτούν σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο, ενώ τελικά θα μας διανεμηθεί ο λογαριασμός ανά κεφάλι.

 

Αυτό δεν είναι ορθό.

 

Τα χρήματα έχουν να κάνουν με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μας για να φτάσουν στο επίπεδο του 9% πρωτογενών κεφαλαίων που έχουν υποχρέωση να τηρούν. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει πως για κάθε 100 ευρώ που δανείζει μια τράπεζα, πέραν της όποιας φόρμουλας χρησιμοποιούν για τις καταθέσεις (80 δάνεια προς 100 καταθέσεις αν δεν κάνω λάθος για τα ντόπια κεφάλαια, και 30 στα 100 για τα ξένα), οφείλουν να κατέχουν και 9 ευρώ ίδια κεφάλαια, τα οποία μάλιστα πρέπει να πληρούν ορισμένα κριτήρια και να ανήκουν στην «άριστη» κατηγορία, βασικά να αξίζουν όσο λένε πως αξίζουν. Για να αντιληφθείτε καλύτερα, ο Συνεργατισμός δανείζει τον κόσμο μόνο βάσει των καταθέσεων που λαμβάνει – δεν έχει υποχρέωση να διατηρεί δικά του λεφτά στο σύστημα. (Αυτό δημιουργεί ένα σωρό κινδύνους, αλλά ας το αφήσουμε για άλλη φορά.)

 

Πάμε πίσω στις τράπεζες. Από τη στιγμή που έκαναν το μεγάλο λάθος να μετατρέψουν κάποια από τα κεφάλαια τους σε ελληνικά ομόλογα, τα οποία στην πορεία κουρεύτηκαν και έχασαν το μεγαλύτερο μέρος της αξίας τους, τότε δημιουργείται ένα κενό, και ανάγκη να βρουν από κάπου αλλού «πρωτογενή» κεφάλαια. Δοκίμασαν να τα πάρουν από τις αγορές, αλλά απέτυχαν. Να διευκρινίσω κάτι: η αποτυχία της Λαϊκής να βρει τα απαραίτητα πρωτογενή κεφάλαια δεν σημαίνει πως την οδηγεί σε αυτόματη χρεοκοπία. Αν δεν υπήρχαν οι αυστηροί κανονισμοί για το 9%, τότε η τεράστια ζημιά από τα ελληνικά ομόλογα ίσως να περνούσε «απαρατήρητη», και θα καλυπτόταν στην πορεία από τα μελλοντικά κέρδη. Το κριτήριο του 9% όμως σημαίνει πως η Λαϊκή δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει, ως μη προσφέρουσα επαρκή ασφάλεια στους καταθέτες της (ανκαι δεν γνωρίζω επακριβώς τη διαδικασία που θα ακολουθείτο αν δεν προχωρούσε το κράτος να καλύψει το κενό του 9%). Σε αυτό το σημείο δημιουργήθηκε το δίλημμα στο κράτος, που θα μπορούσε να αφήσει τα πράγματα να εξελιχθούν, ή να ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά και να λάβει θέση. Στην καλή μας καπιταλιστική κοινωνία το κράτος έκρινε πως αυτή η υπόθεση είναι πάρα πολύ σημαντική για να αφεθεί στο έλεος της αγοράς, και συνεπώς του πέφτει η υποχρέωση να συνεισφέρει εκείνο τα απαραίτητα κεφάλαια. Όπως έχει ήδη κατοχυρωθεί και νομοθετικά για την Λαϊκή, η κρατική συνεισφορά αφορά ουσιαστικά μια προσωρινή ένεση κεφαλαίου, αρκετά μεγάλη που φέρουν  ουσιαστικά την τράπεζα κάτω από κρατικό έλεγχο. Τα κεφάλαια αυτά δεν πρόκειται να επηρεάσουν την εμπορική εργασία της τράπεζας, δεν θα αλλάξουν τα δεδομένα δανείων – καταθέσεων, τα οποία ήδη διέπονται από κανόνες. Θα αυξήσουν όμως τα ίδια κεφάλαια της τράπεζας, θα μεγεθύνουν συνεπώς την αξιοπιστία της, θα της επιτρέψουν να συνεχίσει απρόσκοπτα τις εργασίες της, σε κάποια φάση θα της επιτρέψουν να κυνηγά χαμηλά επιτόκια για τα χρήματα που η ίδια δανείζεται, και σε κάποια φάση θα επανέλθει στην κερδοφορία. Όλες αυτές οι εξελίξεις θα οδηγήσουν λογικά και σε αύξηση της αξίας της μετοχής της, θα κάνουν την Λαϊκή πιο ελκυστική στους επενδυτές, και θα επιτρέψουν συνεπώς την απομόχλευση του μεγάλου επενδυτή (δηλαδή του κράτους) από ένα οργανισμό για τον οποίο δεν επιθυμεί να έχει για πάντα την ευθύνη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι δυνατόν η επιστροφή των χρημάτων, η πώληση δηλαδή των μετοχών που τώρα κατέχει το κράτος σε τρίτους, να αποφέρει και σημαντικά κέρδη, πέραν της εξόφλησης των κεφαλαίων που θα δανειστεί  το κράτος μας για αυτό το σκοπό. Υπάρχουν ήδη περιπτώσεις μεγάλων εταιρειών ή τραπεζών που έγιναν αντικείμενο προσωρινής κρατικοποίησης στην αρχή της κρίσης, που επέστρεψαν θριαμβευτικά στον ιδιωτικό τομέα αφήνοντας και όφελος στις κυβερνήσεις (γνωστό παράδειγμα, η αμερικάνικη General Motors.)

 

Υπάρχει φυσικά και το ενδεχόμενο να *μην* πάει τελικά καλά η Λαϊκή, τα πράγματα θα πάρουν τον δρόμο τους, και είναι πιθανό να χάσει το κράτος τα λεφτά του. Αν γίνει αυτό θα οφείλεται στις αποφάσεις του παρόντος διοικητικού συμβουλίου, το οποίο αποτελείται φυσιολογικά στην πλειοψηφία του από εκπροσώπους της κυβέρνησης, που *δεν* θα ήθελαν να πάνε άσχημα τα πράγματα.

 

Αυτά για τις τράπεζες. Όπως αντιλαμβάνεστε για αυτό το κομμάτι των δανεικών υπάρχει σαφώς προδιαγεγραμμένη αρχή και τέλος.

 

Τα λοιπά ριάλια, θα πάνε για τις ανάγκες του κράτους. Τα περισσότερα από αυτά δεν αποτελούν νέο χρέος. Είναι αναγκαία για την αποπληρωμή υφιστάμενων υποχρεώσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας προς διαφόρους πιστωτές, εντός και εκτός Κύπρου, τους τόκους αυτών των υποχρεώσεων, καθώς επίσης και στην κάλυψη τυχόν ελλειμμάτων που δημιουργούνται λόγω της ανισοσκέλειας εσόδων και εξόδων. Οι υποχρεώσεις αυτές αποτελούν το αποτέλεσμα των διαχρονικών ελλειμμάτων του τακτικού προϋπολογισμού, του προϋπολογισμού αναπτύξεως παλιότερα, αφορούν και έργα ανάπτυξης, και μισθούς, και επιδόματα, και φυσικά σπατάλες όπως πολλά αμυντικά έργα. Τα ριάλια αυτά είτε έτσι είτε αλλιώς είναι οφειλή και πρέπει να πληρωθούν από τους φορολογούμενους, δεν υπάρχει περίπτωση να επιστραφούν ποτέ, συνεπώς διαφέρουν ποιοτικά από τα κεφάλαια που θα χρειαστούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

 

Με απλά λόγια, όσο μεγάλα και να είναι τα ποσά που χρειάζονται οι τράπεζες, με καλή διαχείριση, και καλές συνθήκες, θα επιστραφούν ίσως και με όφελος για το κράτος και τους φορολογούμενους, ενώ τα λεφτά του δημόσιου τομέα θα είναι σε κάθε περίπτωση χωρίς επιστροφή.

 

Για αυτό ακριβώς το λόγο, και με δεδομένη την απουσία ενός πλαισίου που θα βάλει τα δημόσια ελλείμματα υπό έλεγχο, ή καλύτερα θα τα εξαλείψει, αντιλαμβάνεστε πως τα λεφτά αυτά προδιαγράφουν περισσότερους κινδύνους για ένα δανειστή.

 

Οι τράπεζες μας έχουν οδηγήσει σε περιπέτειες για τις οποίες λίγο πολύ ξέρουμε πως θα ξεμπλέξουμε, αλλά η αδυναμία μας να δείξουμε πως αντιλαμβανόμαστε και τις συνέπειες και τη μη βιωσιμότητα του δημοσίου ισολογισμού, μας οδηγεί στην οικονομική ανυποληψία και την απώλεια αξιοπιστίας από τις διεθνείς αγορές.