Τάκη Χατζηδημητρίου: Το Φυσικό Αέριο ορίζει τη Νέα Εποχή για την Κύπρο.

Μπορεί η κυβέρνηση καθηκόντως να αρνείται την σχέση, αλλά μόνο αφελείς δεν μπορούν να δουν τι έρχεται. Η νέα προσπάθεια λύσης του Κυπριακού θα συνδέεται σαφώς με τους υδρογονάνθρακες της περιοχής, καθώς επίσης και τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της επανενωμένης πλέον Κύπρου.

Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε μια κατάσταση win –win για όλες τις πάντες, όπως και το 2004.

Ταυτόχρονα ελπίζω πως οι απορριπτικοί και λυσοφοβικοί όλων των αποχρώσεων θα περιοριστούν στο παρασκήνιο, ειδικότερα όταν γίνει σαφής η σχέση της λύσης με την ίδια την ευημερία του νησιού μας.

Αυτό που με ανησυχεί αυτή τη φορά είναι η υπευθυνότητα (ή η έλλειψη αυτής) που θα δείξει η αριστερά. Κουβαλώντας στην πλάτη της μια καταστροφική πενταετία με ένα πρόεδρο μειωμένων ικανοτήτων και δυνατοτήτων, βρίσκεται σαφώς στην άμυνα. Αντί της συνετής και αξιοπρεπούς επιλογής της αποστασιοποίησης από το άτομο, και την αυτοκριτική, φαίνεται πως η επιλογή είναι η ιδεολογική επίθεση: όχι, δεν ηταν αχάπαρος ο Χριστόφιας, είναι η δεξιά και ο ιμπεριαλισμός που τα δημιούργησαν όλα και αφού μας συμπεριφερθήκατε έτσι, τώρα είναι η σειρά μας να σας δείξουμε.

 Έχουμε στην κορυφή της αντίδρασης αυτής την εξωφρενική εφημερίδα «Γνώμη» με τα συστηματικά εβδομαδιαία παλαβά «αποκλειστικά» ρεπορτάζ, ενώ υπάρχει και η πιο εξειδικευμένη και επιτηδευμένη «Δέφτερη Ανάγνωση», η οποία με πιο κουλτουριάρικο και μελετημένο οφείλω να παραδεχτώ τρόπο, κτίζει τα ιδεολογικά οχυρά της αριστεράς, σε ένα κόσμο εικονικής πραγματικότητας, που όμως εξυπηρετεί πλήρως τα ευτελή τους ιδεολογικά συμφέροντα.

Το επίσημο ΑΚΕΛ οφείλω να πω ότι είναι πιο προσεκτικό. Δεν ξεχνούμε όμως πως το 2004 το ΑΚΕΛ ηταν κυβερνητικός εταίρος (και άρα θα υπέθετε κανείς, ένοιωθε πως βρισκόταν σε ισχυρή θέση), και παρ’ όλα αυτά δείλιασε και κατέστρεψε την ευκαιρία για λύση αρνούμενο να έρθει σε σύγκρουση με τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Λογικά, τώρα που βρίσκεται αποδυναμωμένο στην αντιπολίτευση, έχοντας την ανάγκη να «εκδικηθεί» τη δεξιά που βρίσκεται τώρα στην κυβέρνηση, είναι πολύ πιθανό να συμπεριφερθεί και πάλι ανεύθυνα και μη πατριωτικά.

Η λύση που έρχεται γράφουν ήδη η Γνώμη και η Δέφτερη Ανάγνωση είναι ιμπεριαλιστική, θα μας επιβληθεί, θα μας τα φάνε μούχτιν τα γκάζια, θα μας ξεπουλήσουν στον καπιταλισμό, και άρα από τώρα κτίζουν μια αντίδραση, χειρότερη από την εθνικιστική αντίδραση του 2004.

Ή ίσως ο αχυρένιος Άντρος μπορεί να δει την προσπάθεια αυτή για λύση ως την μοναδική του ευκαιρία για να αναδειχτεί σε αυτόφωτο ηγέτη του κόμματος, και να μείνει στην ιστορία απομακρυνόμενος από τη θλιβερή φιγούρα Χριστόφια. Θα ειναι επίσης και η μοναδική του ευκαιρία να εκσυγχρονίσει το ΑΚΕΛ για να μπορεί να παίζει πιο εποικοδομητικό ρόλο στα χρόνια που θα έρθουν. 

Δύσκολα μπορώ να το δω αυτό ως κάτι καλύτερο από ευσεβοποθισμό.

 Κείμενο με ιδέες παρόμοιες με αυτές του Τάκη Χατζηδημητρίου που αναδημοσιεύω πιο κάτω, είχα γράψει και εγώ αρκετούς μήνες πιο πριν, εδώ. 

 

https://www.facebook.com/groups/cyprusdream/

 

Τάκη Χατζηδημητρίου: Το Φυσικό Αέριο ορίζει τη Νέα Εποχή για την Κύπρο.

Η βασική αδυναμία όλων όσοι εμπλέκονται στο Κυπριακό, ιδιαίτερα της Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου,  που συντέλεσε κι εξακολουθεί να συντελεί  στην παράταση του προβλήματος, συνίσταται στην αδυναμία τους να κατανοήσουν και να συμπορευτούν με τις εξελίξεις, να πάρουν τα μηνύματα των καιρών και να αντιληφθούν τις ισορροπίες που συνεχώς αναδιαμορφώνονται στην περιοχή και στον κόσμο.

Το εθνικιστικό κίνημα που στη δεκαετία του 1950 κυριάρχησε τόσο μεταξύ των δύο κοινοτήτων όσο και στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα έπρεπε κανονικά να είχε λήξει το 1960. Αυτό δυστυχώς δε έγινε κι εξελίχθηκε σε εθνικιστικό παραλήρημα, που προκάλεσε απέραντο πόνο στους ανθρώπους και εκτροχίασε δραματικά την ιστορία του τόπου. Οι ευθύνες των ηγεσιών για τις δυσμενείς εξελίξεις είναι ανυπολόγιστες. Αντί να προσπαθήσουν να συγκρατήσουν και να εκλογικεύσουν τις καταστάσεις, με τις μεθοδεύσεις και τις διακηρύξεις τους συνέβαλαν καθοριστικά στην καταστροφική πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Παρόλο που τα πολιτικά και οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας και της Τουρκίας έχουν στρέψει την προσοχή των λαών τους  σε άλλα ζητήματα, οι πολιτικές ελίτ διατηρούν στη φαρέτρα τους την εθνικιστική εκμετάλλευση του Κυπριακού με καιροσκοπικές διαθέσεις και υπολογισμούς. Έτσι, το Κυπριακό παραμένει, για δεκαετίες τώρα, θέμα τοπικού και περιφερειακού εθνικού ανταγωνισμού και στενόκαρδων στρατιωτικών υπολογισμών, όταν ο κόσμος γύρω τους έχει αλλάξει και όλοι, μικροί και μεγάλοι, βρίσκονται μέσα στη δίνη της παγκοσμιοποίησης και των εκβιαστικών όρων των αγορών. Ο 21ος αιώνας φέρνει τα μηνύματα μιας άλλης εποχής, ενώ εμείς  εξακολουθούμε να ζούμε με τα δεδομένα του 19ου αιώνα. Συνεχίζεται στην Κύπρο μια ελληνο-τουρκική αναμέτρηση, ωσάν να πρόκειται ποτέ να λυθεί με την ολοκληρωτική επικράτηση της μιας πάνω στην άλλη πλευρά.

Η πολιτική της επικράτησης δοκιμάστηκε αρχικά από την ελληνική και στη συνέχεια από την τουρκική πλευρά χωρίς επιτυχία. Σε μια πρώτη φάση το πάνω χέρι είχε η ελληνική πλευρά, όμως απέτυχε παταγωδώς να επιβάλει την παρουσία και τη θέλησή της. Στη συνέχεια, μετά το 1974, παρόλη την κατοχή των 37% του νησιού και τη στρατιωτική της υπεροχή, η  Τουρκία παρουσιάζεται ανίκανη να επιβάλει τη λύση που  επιθυμεί.

Απάντηση σε αυτή τους την αδυναμία δίνουν οι παρεμβάσεις, άμεσες ή έμμεσες, των μεγάλων δυνάμεων, την εύνοια των οποίων επιζητούν με πολλή προσπάθεια και οι δύο πλευρές.  Οι μεγάλες δυνάμεις έχουν τα δικά τους συμφέροντα και αυτά δεν ταυτίζονταν ούτε με εκείνα της Ελλάδας αλλά ούτε και της Τουρκίας, έστω και αν κατά καιρούς απέκλιναν πιο πολύ προς την πλευρά της Τουρκίας. Προτιμούν μια ανεξάρτητη Κύπρο και όχι ένα νησί κάτω από τον έλεγχο ή την κυριαρχία της μιας ή της άλλης χώρας. Δεν ήθελαν μια Ελλάδα που να ελέγχει τη μισή Μεσόγειο και δε θέλουν μια Τουρκία που να ελέγχει,  όχι μόνο τη Μαύρη Θάλασσα και τα Δαρδανέλλια, αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο, με τα στρατηγικής σημασίας σημεία και τους πλουτοπαραγωγικούς της πόρους.

Η συντήρηση της Κύπρου ως ενός ανεξάρτητου, έστω και αδύνατου, κράτους στην Ανατολική Μεσόγειο, που να εμπεριέχει μια υποτυπώδη  σχέση ισορροπίας μεταξύ ελληνικής και τουρκικής πλευράς, φαίνεται να ταιριάζει περισσότερο με τα συμφέροντα μεγάλων και μικρών δυνάμεων, ακόμη και των χωρών της άμεσης γειτονίας της.

Τα νέα δεδομένα με τις ΑΟΖ και το φυσικό αέριο στη Λεβαντίνη έρχονται να ενισχύσουν τη διατήρηση της Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους. Μια προοπτική που θα την επιδιώκει πια και η Τουρκία, γιατί η διχοτόμηση θα αντιστρατευόταν τελικά και τα δικά της συμφέροντα. Θα απέκλειε τους Τουρκοκύπριους από τα οφέλη του φυσικού αερίου και θα αποστερούσε και την ίδια  από την εξασφάλιση φτηνού αερίου για τις δικές της ανάγκες αλλά και για την ενίσχυση των αγωγών της προς την ΕΕ. Η διοχέτευση του φυσικού αερίου της Κυπριακής ΑΟΖ στους αγωγούς της Τουρκίας παραμένει  μια  ιδιαίτερα  δελεαστική επιλογή και για την ενωμένη μελλοντικά  Κ.Δ.

Όλοι οι παράγοντες που εμπλέκονται στο Κυπριακό είναι πια αντιμέτωποι με καταστάσεις και συνθήκες που συνδέονται με  πιο σύνθετα και περίπλοκα  συμφέροντα. Τα παλαιά που εντοπίζονταν μόνο στις διαφορές που υπήρχαν μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου είναι  απόλυτα ξεπερασμένα.

Στην εποχή της διασυνοριακής και υπερεθνικής αντιμετώπισης των προβλημάτων ούτε η Κύπρος ούτε η Τουρκία μπορούν να μένουν προσκολλημένες σε ένα ξεπερασμένο παρελθόν. Όλοι χρειαζόμαστε όλους και όλοι είμαστε εξαρτημένοι από τους άλλους. Χρειαζόμαστε ειρήνη και ασφάλεια στις χώρες μας και στις μεταξύ μας σχέσεις. Και όλοι μαζί χρειαζόμαστε ειρήνη και ασφάλεια στη Μέση Ανατολή και, κύρια, διευθέτηση του παλαιστινιακού.

Θα πρέπει εξ αρχής  να λογαριάσουμε ότι η αξιοποίηση του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο προϋποθέτει συνεργασίες και συμφωνίες με τις χώρες της περιοχής. Αυτή η αναγκαιότητα επέβαλε τις διακρατικές συμφωνίες  μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου και τη μη επικυρωμένη ακόμη συμφωνία με το Λίβανο. Δηλαδή η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου εξαρτάται από τις συμφωνίες που κάνουμε με χώρες που έχουν διαφορετικές από τις δικές μας διασυνδέσεις και συμφέροντα. Τυγχάνει μάλιστα να μας περιβάλλουν χώρες με καθεστώτα και συστήματα ασταθή, άρα και ευμετάβλητα. Η όποια συμφωνία μαζί τους απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και επιβεβαίωση. Η αξιοποίηση του φυσικού αερίου βασίζεται όχι στις εθνικιστικές εξάρσεις και εμμονές, αλλά στην υπερεθνική συνεργασία για την εκμετάλλευσή του μέσα σε συνθήκες ειρήνης και πολιτικής σταθερότητας.

Δεύτερο, τα κοιτάσματα βρίσκονται σε απόσταση 200 μιλίων, βαθιά μέσα σε διεθνή ύδατα. Άρα πολύ μακριά από τις ακτές μας. Αυτό σημαίνει ότι η άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, ακόμη και μετά την υπογραφή συμφωνιών με τις γειτονικές χώρες,  προϋποθέτει και δυνατότητες διασφάλισής τους.  Και αυτό συνιστά κεντρικό σημείο,  που ενισχύει την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και που εξασθενίζει τη στενά εθνική νοοτροπία στην προσέγγιση του θέματος. Η προστασία δεν εξασφαλίζεται με εθνικιστικές κορώνες αλλά  με συγκεκριμένες ενέργειες και συνεργασίες με όσους έχουν κοινά μαζί μας συμφέροντα, αλλά και που έχουν  τη δυνατότητα να προσφέρουν αυτή την προστασία. Από τη στιγμή που προστρέχουμε σε τρίτους για συνεργασία, θα πρέπει να συνυπολογίζουμε τα δικά τους συμφέροντα και διασυνδέσεις. Όσοι μετέχουν στην προστασία των εταιρειών  και των εργαζομένων στις πλατφόρμες,  με τη δική μας έγκριση, αποκτούν δικαίωμα λόγου και στη διαχείριση του φυσικού αερίου της Κυπριακής Οικονομικής Ζώνης. Πάνω από το τεμάχιο 12 υπήρχε έντονη η παρουσία αμερικανικών αεροπλάνων  6-12 ώρες την ημέρα, όσο καιρό διαρκούσαν οι εργασίες διάτρησης. Τα οικονομικά συμφέροντα εταιρειών και κρατών έφεραν στην περιοχή πολεμικά πλοία όσα δεν έφεραν περιφερειακοί πόλεμοι, που κατά καιρούς ξεσπούσαν στην περιοχή. Αμερικανικά , γαλλικά , αγγλικά , ρωσικά, γερμανικά πλοία περιπολούν πια στην περιοχή, ενώ το Ισραήλ ενισχύει τη ναυτική του δύναμη για να προστάσει τα δικά του συμφέροντα. Ας μη μιλούμε για το κυπριακό ναυτικό. Όσο και να ενισχυθεί, το μόνο που θα μπορεί να επιτελεί είναι η προσέγγιση και η ανάληψη ευθυνών έρευνας και διάσωσης γύρω από τις εγκατάστασης εκμετάλλευσης.

Τρίτο, οι δαπάνες για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου είναι τόσο μεγάλες, που είναι αδύνατο να καλυφθούν από εγχώριες πηγές. Απαιτούνται κεφάλαια και τεχνογνωσία κι αυτά καμιά χώρα της περιοχής δεν είναι σε θέση να προσφέρει. Αυτά προσφέρονται από τους  ενεργειακούς κολοσσούς, που έχουν δυνατότητες που υπερβαίνουν και αυτούς τους εθνικούς προϋπολογισμούς πολλών κρατών. Η εμπλοκή πανίσχυρων εταιρειών από την Κορέα, Ιταλία, Γαλλία, ΗΠΑ και άλλες ακόμη χώρες δημιουργούν νέα δεδομένα για το πολιτικό και οικονομικό μέλλον της Κύπρου. Κι επειδή οικονομία και ασφάλεια πάνε μαζί, πλάι στις εταιρείες παρατάσσονται και οι χώρες προέλευσης των εταιρειών. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην πρόσφατη υπογραφή στη Λευκωσία  συμβολαίων με τις ανάδοχες εταιρείες   για την σκοπούμενη εγκαθίδρυση στην Κύπρο εγκαταστάσεων υγροποιημένου αερίου, παρευρέθηκαν και οι πρέσβεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Τέταρτο, η εκμετάλλευση και η  αξιοποίηση του αερίου εμπλέκει, πέραν των άμεσα ενδιαφερομένων και όλους τους αυριανούς πελάτες, που προσβλέπουν στην εξασφάλιση ενέργειας από την  περιοχή. Πράγμα που σημαίνει ότι λόγο για την αξιοποίηση του θα έχουν και οι καταναλωτές και κύρια η ΕΕ, που ενδιαφέρεται για απρόσκοπτη παροχή ενέργειας από το έδαφος ενός κράτους μέλους, χωρίς πολιτικές ή άλλες περιπλοκές. Δε θα ήθελε η ΕΕ επανάληψη, λόγω Κυπριακού,   των προστριβών και των διακοπών  που είχε με το ρωσικό αέριο.

 

Πέμπτο, για να κατοχυρώσει η ΚΔ τα κυριαρχικά της δικαιώματα προβάλλει το επιχείρημα ότι ενεργεί στη βάση του διεθνούς δικαίου και της σύμβασης των θαλασσών και αυτό αναγνωρίζεται από τις συμβαλλόμενες εταιρείες και τις Κυβερνήσεις που τις στηρίζουν. Οι ξένες όμως Κυβερνήσεις και η ίδια η Επιτροπή της ΕΕ βάζουν και μια επιπρόσθετη προϋπόθεση : να επωφεληθούν όλοι οι κάτοικοι του νησιού από αυτό το φυσικό πλούτο. Εμείς λέμε: Μάλιστα! Αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο μετά από λύση. Η απάντηση αυτή δεν ικανοποιεί, γιατί στο μεταξύ το φυσικό αέριο θα γίνεται πηγή έντασης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Τουρκίας.

Να αναμένουμε ότι όλες οι χώρες και όλες οι εταιρείες θα συνταχθούν με την πλευρά της ΚΔ είναι κάτι εκτός πραγματικότητας. Η Κύπρος χρειάζεται ειρήνη για να αξιοποιήσει το φυσικό της αέριο, αλλά και η Τουρκία για να επωφεληθεί από την αξιοποίησή του χρειάζεται  νέα μορφή σχέσεων με την Κύπρο. Κι εδώ εγείρεται το θέμα της ίδιας της διαίρεσης του νησιού για την οποία την κύρια ευθύνη φέρει η Τουρκία με την παρουσία πέραν των 35000 στρατιωτών στο βόρειο τμήμα του νησιού. Η συνέχιση του προβλήματος επηρεάζει αρνητικά τα ίδια τα τουρκικά συμφέροντα.

Κατά καιρούς πολιτικοί ηγέτες, απ’ όλες τις πλευρές,  παραδέχονται ότι η μη λύση δεν εξυπηρετεί τας εθνικά τους συμφέροντα, όμως δεν είχαν την τόλμη ή τη βούληση να καταλήξουν σ’ ένα μεταξύ τους συμβιβασμό.

Εφόσον το Κυπριακό παρέμενε τοπικό και μάλιστα σε ύπνωση  η παράτασή του δεν είχε και μεγάλη σημασία. Όταν όμως επηρεάζονται ευρύτερα συμφέροντα τότε δημιουργούνται άλλες καταστάσεις. Το πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν  κύρια η Κύπρος και η Τουρκία είναι να αντιληφθούν τα νέα δεδομένα, οπότε θα πρέπει να συμπορευτούν με τις εξελίξεις. Αν όχι, αν συνεχίσουν την ίδια πορεία και λογική του παρελθόντος, τότε θα τις παρασύρει και τις δύο η δυναμική της νέας εποχής. Η στασιμότητα ή, ακόμη χειρότερα, η επιδείνωση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω Κύπρου δεν μπορεί να έχει ούτε συνέχεια ούτε μέλλον. Η διαιώνιση του Κυπριακού θα έχει για όλους αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για την Τουρκία και την Κύπρο, αλλά και για άλλους πολύ ισχυρότερους.

Μέσα σε αυτά τα νέα δεδομένα ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει ο λαός της Κύπρου; Σίγουρα δε θα είναι απόλυτος, αλλά κάτω από κάποιες προϋποθέσεις μπορεί να είναι ουσιαστικός. Όμως για να γίνει τούτο κατορθωτό απαιτείται η πρόταξη ενοποιητικών, κοινών, στόχων μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, προσαρμοσμένων στη νέα  εποχή που ανατέλλει μπροστά μας. Είναι πια φανερό ότι τα συμφέροντα και η ύπαρξή μας στηρίζονται στη μεταξύ μας συνεννόηση.

Ο λαός της Κύπρου, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι, θα πρέπει να αναζητήσουμε το δικό μας μονοπάτι ανάμεσα στους ανταγωνισμούς των μεγάλων, χωρίς να  εμπλακούμε στις μεταξύ τους διαφορές. Τούτο μπορούμε να το πετύχουμε καλύτερα με ενωμένες και συντονισμένες προσπάθειες. Ήρθε η ώρα να οραματιστούμε ένα κοινό μέλλον  για την κοινή ευδαιμονία. Ο στόχος αυτός δε θα πραγματοποιηθεί από μονός του, ούτε μόνο με καλές προθέσεις και ευχολόγια. Θα απαιτήσει την ανάλογη κρατική και θεσμική συγκρότηση, που θα ρυθμίζει τη ζωή των πολιτών αλλά και τις σχέσεις της Κύπρου με τους εταίρους της, όπως και με τον υπόλοιπο κόσμο. Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει  να οικοδομήσουμε το κράτος,  τους θεσμούς και την κοινωνία, που θα τα προστατεύουν και θα τα ρυθμίζουν.

Με αυτά τα δεδομένα θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες του λαού μας, ώστε να ωφεληθούμε όλοι από το φυσικό πλούτο που η φύση μας δώρισε.

Θα πρέπει να εργαστούμε για μια διαφορετική Κύπρο, που να αξιοποιεί όλο το ανθρώπινό της δυναμικό, να μπει δυναμικά στις νέες τεχνολογίες και να αποκτήσει νέες ικανότητες, προσαρμοσμένες στις ανάγκες που η αξιοποίηση της ενέργειας θα απαιτήσει.

Μέσα σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων θα βγουν ωφελημένες τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία, ιδιαίτερα μάλιστα η Τουρκία λόγω της γειτονίας της προς την Κύπρο. Η ενέργεια και οι πολλοί εμπλεκόμενοι παράγοντες όπως και τα πολύπλοκα συμφέροντα υποχρεώνουν την αλλαγή γραμμής πέραν από τους εθνικιστικούς ανταγωνισμούς και τις έμμονες ιδέες τοπικών παραγόντων. Άρα η υπόθεση της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου δεν είναι υπόθεση εθνική αλλά υπερεθνική και το μέλλον βασίζεται στη συνεργασία και στην ειρήνη με όλες τις χώρες της περιοχής και φυσικά μεταξύ της Κύπρου της Ελλάδας και της Τουρκίας .