Ναι, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα – αν θυμόμαστε ακόμη ποιος είναι ο σκοπός.

 

Προχθές Τρίτη, η πολιτική επικαιρότητα ήταν ακόμη ρευστή. Το ζήτημα του ανασχηματισμού ήταν στον αέρα, οι πληροφορίες έλεγαν πως ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε αλλάξει πάλι ιδέα, ενώ ήταν στο φόρτε της η αντιπαράθεση για το ζήτημα της παραίτησης του Πανίκου Δημητριάδη. Μέσα σε όλα αυτά μαθαίνω πως βγήκαν τα αποτελέσματα των εκλογών στη βόρειο Κορέα. Ο πρόεδρος κύριος  Κιμ Γιονγκ-Ουν έπρεπε προφανώς να περάσει από τη βάσανο της εκλογής στην εθνοσυνέλευση της χώρας. Και τα κατάφερε: με ποσοστό 100% χωρίς καμιά αποχή.

Α, λέω, ευτυχισμένη η χώρα αυτή, με τέλειο σύστημα που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Και έστειλα το πιο κάτω tweet: «Παραιτήσεις, διαπλοκή, ανασχηματισμός, συμμαχίες, επίσημα, ανεπίσημα κόμματα. Δημοκρατικές μας αδυναμίες! Βόρειος  Κορέα: εκλογή Κιμ παμψηφεί και ησυχάζεις!»

Ναι, η δημοκρατία έχει αδυναμίες: η ανάγκη σεβασμού της άλλης άποψης, η ανάγκη συμβιβασμών για να προχωρήσεις με όσο γίνεται πιο πλατιά υποστήριξη έχουν και άλλη όψη: σημαίνει πως δεν μπορείς να είσαι μαξιμαλιστής, σημαίνει πως δεν γίνεται να είσαι απόλυτος. Έχουμε αποδείξεις που οδηγεί μια τέτοια στάση, αφού στη διαχρονική μας συμπεριφορά αναφορικά με το μεγάλο μας πρόβλημα – και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο μας άλλοθι, το Κυπριακό, τις περισσότερες φορές συμπεριφερθήκαμε ακριβώς μέσα σε αυτή τη λογική: του μαξιμαλισμού και της απόλυτης ταύτισης με αρχές που θεωρούσαμε σωστές. Και φυσικά, εκ των πραγμάτων φάνηκε πως η στάση μας αυτή μας οδηγεί σταθερά σε μια πιο αδύναμη θέση ενώ τώρα πια οι ρεαλιστικές επιτυχίες που αναμένουμε στο Κυπριακό, πολύ απέχουν από τις αρχικές επιδιώξεις.

 

Κάτω από αυτές τις περιστάσεις, και έχοντας ακόμη το Κυπριακό ως μέγιστη παράμετρος αξιολόγησης της εκάστοτε πολιτικής μας ηγεσίας, σημασία έχει τελικά *τι* πετυχαίνει ο κάθε πρόεδρος, *ποιο* έργο καταφέρνει να παραδώσει, *ποιες* εκκρεμότητες μπορεί να ξεπεράσει.

Πολύ πριν την εκλογή του ο πρόεδρος Αναστασιάδης φάνηκε πως είχε στόχο να παίξει δυνατά το παιγνίδι των ελιγμών και του συμβιβασμού. Οι συνθήκες ήταν φυσικά ευνοϊκές εξ αιτίας της πενταετίας Χριστόφια που προηγήθηκε, και η οποία απέδειξε πως τα όρια ενός ανεπαρκούς προέδρου είναι άπειρα, το ίδιο και η ζημιά που μπορούσε να κάνει.

 

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η εκλογή Νίκου Αναστασιάδη ως πρώτος στόχος, στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Αμέσως μετά, ο Νίκος Αναστασιάδης βρέθηκε αντιμέτωπος με καταλυτικές συνθήκες που επέβαλλαν τη λύση των προβλημάτων που κορυφώθηκαν τα προηγούμενα 5 χρόνια, εντός ενός σαββατοκύριακου. Όποιο και να είναι το τελικό αποτέλεσμα εκείνων των αποφάσεων (και ναι, μπορώ να δω και να ελπίζω ακόμη στο θετικό σενάριο, χωρίς να έχει ακόμη εγκαταλειφθεί το κακό σενάριο), οι εμπειρίες εκείνες, και οι πληγές εκείνες θα συνοδεύουν τον πρόεδρο σε όλη την πενταετία.

 

Μετά από αυτό ο Νίκος Αναστασιάδης προχώρησε με τρόπο που είτε μπορεί να χαρακτηριστεί ευέλικτος με την καλή έννοια, είτε γεμάτος συνδιαλλαγές με την κακή έννοια.

Μια πρώτη ενότητα ήταν ο αρχιεπίσκοπος, με τον οποίο κάποιοι από τους ψηφοφόρους του Νίκου Αναστασιάδη θα επιθυμούσαμε να δούμε μια ρήξη και μια αποκαθήλωση από τη θέση ισχύς εντός της κοινωνίας της Κύπρου, για ζητήματα πολιτικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά.  Με μέχρι πρόσφατα υπουργό τον Κυριάκο Κενεβέζο ήταν φανερό πως η παιδεία κινήθηκε προς συντηρητικές κατευθύνσεις, πως ο αρχιεπίσκοπος θα ένοιωθε άνετα με ό,τι έβλεπε. Ώσπου φτάσαμε στο κυπριακό όμως, και αντιμετωπίσαμε τη μεγάλη έκπληξη: ο αρχιεπίσκοπος έγινε η τελευταία και μάλιστα μεγάλη μετεγγραφή στο στρατόπεδο των φιλολυσικών. Και ενώ στο σημείο αυτό μπορεί να μη σημαίνει και πολλά αυτή η εξέλιξη, λύση ακόμη δεν είδαμε, ενώ δεν υπάρχει και εγγύηση για το ποιά λύση θα έχουμε τελικά, το γεγονός και μόνο πως ο αρχιεπίσκοπος δεν θα εξαντλεί το λόγο του σε πύρινα πατριωτικά κηρύγματα, «κτίζοντας» μια νέα αντίδραση ένα νέο όχι, πριν καν τη δούμε τη λύση είναι θετικό. Και αυτό εγώ το εντάσσω πλήρως στη λογική του «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», και θεωρώ πως πέτυχε απόλυτα ο πρόεδρος.

Τις τελευταίες βδομάδες όμως είχαμε μια ταχεία διαδοχή τριών γεγονότων όπου η λογική του «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» εξελίχθηκε σε εφ όλης της ύλης λειτουργικό σύστημα και θεραπεία πάσας φθοράς και πάσας ασθενείας.

Σε κάθε μια από τις περιπτώσεις μπορεί να χτιστεί και το τυπικό, το τεχνοκρατικό σενάριο, πως όλα έγιναν εντός διαδικασιών, και τίποτα μεμπτό δεν υπάρχει. Επειδή όμως δεν είμαστε στη Βόρειο Κορέα, είναι δύσκολο να πιστέψουν πολλοί πως δεν λειτούργησε η εκτελεστική εξουσία με σημαντική βοήθεια από τη νομική υπηρεσία, με στόχο τα πολιτικά κέρδη.

 

Και εξηγούμαι: περίπτωση Δρομολαξιάς. Λέει ο πρόεδρος: χρειάζεται μια αναγνώριση της θετικής στάσης του ΑΚΕΛ για το Κυπριακό, χρειάζεται και μια ανταπόδοση, άρα ας δούμε τι μπορεί να γίνει ούτως ώστε να μειωθεί η έκθεση του επίσημου ΑΚΕΛ στο ζήτημα αυτής της μεγάλης κομπίνας. Και έτσι, η απαλλαγή από τις κατηγορίες του Χρίστου Αλέκου, στελέχους του ΑΚΕΛ, λειτούργησε πολύ βολικά.

Μετά ήταν ο ανασχηματισμός. Ο οποίος έκλεισε ως λίγο πολύ «καθαρή» λύση τελικά, αλλά σε όλη την περίοδο από την ακατανόητη και αυτοκαταστροφική απόφαση του Νικόλα Παπαδόπουλου να αποχωρήσει από την κυβέρνηση, τα κριτήρια που έπαιζαν δεν ήταν ποιοτικά, ήταν σαφώς πολιτικά: πως κάνουμε την (συν)αλλαγή με το λιγότερο δυνατό πολιτικό κόστος, κρατώντας και μια πισινή για το κοινοβούλιο όπου χρειάζεται συνεργασία και με άλλους για να περάσουν οι κυβερνητικές επιθυμίες. Η όλη άσκηση φυσικά  έχει να κάνει με ένα διαχρονικό καρκίνωμα στην Κυπριακή πολιτική σκηνή, αυτό που ονομάζεται ΔΗΚΟ, αλλά καλά κάνει ο πρόεδρος Αναστασιάδης να θυμάται πως πολλοί από εμάς τον ψηφίσαμε για να παραδώσει έργο, όχι για να ελίσσεται μεταξύ των διαφόρων συμφεροντολογικών φραξιών του ΔΗΚΟ.

Και ήρθε και η περίπτωση του Πανίκου Δημητριάδη. Πάλι με τη βοήθεια της νομικής υπηρεσίας, βρέθηκε μια λύση η οποία σε κάποιο βαθμό προστατεύει νομικά τον κ. Δημητριάδη, του δίνει ένα καθαρό CV, του δίνει κάμποσα ριάλια, όπως προέβλεπε το βασιλικό του συμβόλαιο, συν κάτι ψιλά, αλλά δίνει και στον πρόεδρο την ευκαιρία να διορίσει στην κεντρική Τράπεζα ένα άτομο – να σημειωθεί, με καθολική θετική αποδοχή – με το οποίο αναμένει να έχει καλύτερη συνεργασία από αυτή που είχε με τον κ. Δημητριάδη.

Στα τρία πιο πάνω ζητήματα ο πρόεδρος δε στάθηκε σε αρχές, δεν επέμεινε σε μαξιμαλιστικές θέσεις, δεν αναζήτησε το βέλτιστο. Ελίχθηκε, συνδιαλλάχτηκε, συμβιβάστηκε, και έχει από σήμερα ένα νέο κυβερνητικό σχήμα (έκλεισαν και όλες οι θέσεις που εκκρεμούσαν σε όλα τα επίπεδα της κυβερνητικής μηχανής) με το οποίο ευελπιστεί να συνεχίσει να κυβερνά.

Αν ο στόχος του ήταν να συνεχίσει να κυβερνά, το κατάφερε. Λειτούργησε άψογα το « ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» και ο πρόεδρος μπορεί να περηφανεύεται πως κάτω από τις περιστάσεις τα κατάφερε λίγο πολύ ικανοποιητικά.

Μια πικρή γεύση παραμένει όμως. Και όσο κυνικός και να θέλει να παραμείνει κάποιος και όσο και να αναγνωρίζουμε κάποιοι πως η πολιτική δεν είναι προσκοπική άσκηση βάσει κάποιας ηθικής και κάποιων διαχρονικών θεμιτών αρχών, μένει στον πρόεδρο μια μεγάλη πρόκληση: να αποδείξει πως «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» όχι για να συνεχίσει να νέμεται την εξουσία εκείνος και η εκάστοτε ομάδα του, αλλά στόχος είναι η παραγωγή έργου που υπερβαίνει τα στενά πολιτικά συμφέροντα της νέας κυβερνητικής ομάδας.

Και με δεδομένη ήδη την πάροδο του ενός πέμπτου του διαθέσιμου χρόνου, τα πράγματα πρέπει να κινηθούν ταχέως, και τα αποτελέσματα πρέπει να φανούν συντόμως.

Γιατί θα είναι κρίμα αν μπούμε στη δίνη της αμφιβολίας και της απορίας για πιο σκοπό αγιάστηκαν τα μέσα.

Για να δούμε τι θα δούμε, Πρόεδρε.