Η ΤΡΟΪΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΥΜΑ! (Ένα σοσιαλδημοκρατικό κείμενο του Λάρκου Λάρκου).

 

Για μια μεγάλη περίοδο παρακολουθούσα ανελλιπώς, ή αν έκανα απουσία, στενοχωριόμουν βαρέως, τις εκδηλώσεις του, γιατί ένοιωθα πως ο Όμιλος Προβληματισμού για την Κοινωνία (ΟΠΕΚ), ήταν ό,τι πιο προοδευτικό υπήρχε στην Κυπριακή κοινωνία. Η σαφής σύνδεση με τα εκσυγχρονιστικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, της περιόδου πριν να καταρρεύσει η Ελλάς και το ΠΑΣΟΚ μαζί, ήταν μια ελπίδα, μια προοπτική, αφού στο ανώμαλο πολιτικό σύστημα της Κύπρου, μεταξύ κέντρου και αριστεράς υπήρχε και υπάρχει μια μεγάλη τρύπα. Α, και σοβαρή έλλειψη εκσυγχρονιστών.

Θυμάμαι ακόμα τον ΟΠΕΚ να πρωτοστατεί το 2004 στις εκδηλώσεις για τη λύση. Ενώ ο Μεγάλος Μακαρίτης έκανε προπαγάνδα για το ΟΧΙ, ενώ το ΑΚΕΛ κρυβόταν στην τρύπα του μπας και δυσαρεστήσει τον μεγάλο, ο ΟΠΕΚ έπαιρνε τον Μητροπολίτη Νεόφυτο και τον Ακκιντζί να μιλήσουν στους χωρκάτες για τη λύση.

Α, όμορφοι καιροί. Μυθικοί  – όπως και να το δεις.

Στη συνέχεια ο ΟΠΕΚ με πρόεδρο τον Λάρκο Λάρκου συνέχισε να κάνει τομές, κατά κύριο λόγο με προοδευτικά στοιχεία από την Ελλάδα για διάφορα θέματα, πέραν του Κυπριακού, το οποίο κανόνισε καλά ο Δημήτρης Χριστόφιας.

Οφείλω να αναφέρω πως στο δρόμο έπαψα να δηλώνω τακτική συμμετοχή, νομίζω αραίωσε και το ΟΠΕΚ τις εκδηλώσεις και τις παρεμβάσεις του, ο Λάρκος Λάρκου βρέθηκε στην προεδρία του ΔΣ του Κυπριακού πρακτορείου Ειδήσεων….

 Σήμερα όμως πήρα το πιο κάτω κείμενο. Το οποίο αναδημοσιεύω με άδεια του ιδίου του συγγραφέα. Τα δικά μου σχόλια από κάτω.

Η ΤΡΟΪΚΑ  ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΥΜΑ!

Λάρκος Λάρκου

 

Με την άφιξη της τρόικας ολοένα και περισσότεροι πολίτες θέτουν το ερώτημα: τι δεν πήγε καλά και το περίφημο κυπριακό οικονομικό θαύμα κατέληξε στα χέρια της τρόικας; Πώς μια χώρα που πίστευε βαθιά ότι όλα, ή περίπου όλα, κυλούν ομαλά αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρά οικονομικά προβλήματα;

Εδώ και χρόνια το κράτος παροχών δεν υπάρχει. Μια ανάλυση στα ελλείμματα που παρουσιάζει ο δημόσιος τομέας πείθει ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Σήμερα –που όλοι απορούν- απαιτείται πρώτα από όλα να δούμε τα πράγματα με νέο πρίσμα. Η δημόσια υπηρεσία είναι μεγάλη, αναποτελεσματική, δεσμευμένη σε συντεχνιακές αγκυλώσεις Έως τώρα ξεγελούσαμε τον εαυτό μας γιατί ο συναγωνισμός ήταν σε διαφορετικά επίπεδα και η Κύπρος έως τότε τα πήγαινε καλά σε σύγκριση με άλλες χώρες. Τώρα οι συνθήκες και τα κριτήρια άλλαξαν και οι συγκρίσεις είναι καθημερινό θέμα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Eurogroup, Οίκοι Αξιολόγησης).

 Στο ερώτημα «τι πρέπει να γίνει» δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Διατυπώνω ορισμένες σκέψεις πάνω σε ένα πολύπλοκο θέμα:

Α. Οι κανονισμοί λειτουργίας της Ε.Ε., η ανοικτή οικονομία, η δυνατότητα των επιχειρήσεων να μετακινηθούν εκτός Κύπρου, το ηλεκτρονικό εμπόριο, η επανάσταση συνολικά της πληροφορικής, η οικονομική κρίση και το ξεπέρασμά της  θέτουν το βασικό πολιτικό πλαίσιο.

Β. Έννοιες όπως αντικειμενικά κριτήρια, μείωση της κομματικής επιρροής  με κανόνες για όλους, συγχωνεύσεις, μετατάξεις,  αλλαγή του πλαισίου για νέες δραστηριότητες του δημόσιου τομέα είναι έννοιες ιδιαίτερα σημαντικές.

Γ. Η απόδοση της δημόσιας διοίκησης συνδέεται απόλυτα με τον τρόπο που διορίζεται  η ΕΔΥ (Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας) που συνταγματικά  έχει την ευθύνη να διορίζει και να προάγει τους δημοσίους υπαλλήλους. Ο εκάστοτε Πρόεδρος φτιάχνει την τελική σύνθεση σε «αναλογική» βάση, δύο από το ένα κόμμα, ένας από το άλλο, και κάποιος πιο ουδέτερος κ. ο. κ . Χρειάζεται αλλαγή ώστε πρόσωπα με αδιαμφισβήτητη ανεξαρτησία και κύρος να αναλάβουν τα ηνία.

Δ.Ανάπτυξη μιας νέας αντίληψης για την παραγωγική διαδικασία: μερική μετοχοποίηση οργανισμών με στόχο την αύξηση της οικονομικής τους επιφάνειας- το δημόσιο να ελέγχει το πλειοψηφικό πακέτο. Αυτό προσφέρει νέες δυνατότητες αύξησης του κεφαλαίου και παρέχει νέες δυνατότητες επενδύσεων προς όφελος τόσο του κοινωνικού συνόλου όσο και των εργαζομένων σε έναν ημικρατικό οργανισμό όπως λ.χ. η CYTA. Εισαγωγή νέων ρυθμίσεων σε κρατικούς οργανισμούς λ. χ. τα κρατικά  νοσοκομεία να τα διοικούν μάνατζερς, όχι ιατροί.  Το πάγια ή κεφαλαιουχικά κέρδη ημικρατικών οργανισμών αποτελούν πλούτο για το κοινωνικό σύνολο. Η αξιοποίηση αυτού του τεράστιου κεφαλαίου μπορεί να δώσει ώθηση σε νέες, παραγωγικές επενδύσεις προς όφελος της οικονομίας, και όχι να αξιοποιείται συγκυριακά για δανεισμό του κράτους.

Ε. Η αντίληψη ότι το κοινωνικό κράτος είναι καλό όταν δίνει γενικευμένες παροχές είναι μια αδιέξοδη πολιτική. Στην πράξη διαιωνίζει ένα ξεπερασμένο σύστημα παροχών που βασίστηκε στην πρακτική των πελατειακών διευθετήσεων και την συντεχνιακή επιρροή. Η στόχευση των παροχών δεν είναι μια «τεχνική» πλευρά της πολιτικής: η μείωση των κοινωνικής αδικίας είναι πολιτική  δικαιοσύνης γιατί προοδευτικά μειώνει τις ανισότητες ( λ.χ. η κλιμακωτή ΑΤΑ, περισσότερα στους πιο αδύνατους). Το κράτος πρόνοιας χρειάζεται να έχει πόρους για να ασκήσει κοινωνική πολιτική γιατί με δανεικά μεταφέρεις τα αδιέξοδα στις επόμενες γενιές.

Στ. Η πολιτική enter στα κομπιούτερ, περικοπές μισθών και συντάξεων οδηγεί σε απροσδιόριστο μέγεθος οικονομικής οπισθοδρόμησης. Η λύση βρίσκεται στις διαρθρωτικές αλλαγές και στην εφαρμογή μιας διαφορετικής πολιτικής που δίνει ώθηση στην ανάπτυξη και διατηρεί το κράτος πρόνοιας. Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει ως παραδείγματα και τα εξής: αξιοποίηση χαλίτικης γης, ειδικό «τέλος αλληλεγγύης» στην μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία, νέα κίνητρα για επενδύσεις, ψηφιακό κράτος, καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αποκρατικοποίηση του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) και του Σφαγείου στην Κοφίνου, στρατηγικός επενδυτής στις Κυπριακές Αερογραμμές, δημιουργία καζίνων.

 Ζ.Σε κάθε περίπτωση σημαντική παραμένει η υποστήριξη των εργαζομένων σε μια σειρά από αλλαγές στο θεσμικό πεδίο. Το συνδικαλιστικό κίνημα χρειάζεται να βλέπει το μεγάλο κάδρο όπως διαμορφώνεται στην εποχής της κρίσης. Σήμερα ως μια βασική αρχή για το ξεπέρασμά της είναι «να χάσεις ένα μέρος για να κερδίσεις το όλον», ώστε να βγει η κυπριακή οικονομία από το τούνελ.

Η. Κατά την γνώμη μου, το παλιό κυπριακό οικονομικό πρότυπο που έλκει τη βάση του στην εποχή της προεδρίας Σ. Κυπριανού δεν μπορεί να δώσει σήμερα τις λύσεις. Μια νέα αντίληψη για το κράτος και την οικονομία είναι αναγκαία. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε ένα σχέδιο για τις ανάγκες της Κύπρου στη σημερινή εποχή με το κύριο βάρος στις διαρθρωτικές αλλαγές, και όχι τις συνεχείς περικοπές μισθών που οδηγούν στην ύφεση και την ανεργία. Αυτή η πολιτική μπορεί να δώσει τις καλύτερες δυνατές λύσεις γιατί  συμβάλλει στην παραγωγή μεγαλύτερου προϊόντος και δημιουργεί συνθήκες για διατήρηση του κράτους προνοίας για τους μη προνομιούχους.

Η συμμετοχή μας στην ΕΕ είναι το στρατηγικό μας πλεονέκτημα. Παρ’ όλο που η ηγεσία της ΕΕ καθυστέρησε να πάρει αποφάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης ή να διαμορφώσει διαφορετικές λύσεις στην πίεση που ασκούν οι  ασύμμετρες αγορές, ωστόσο, η ΕΕ παρέχει το ασφαλές πλαίσιο για την αντιμετώπισης της κρίσης.

 

Πιστεύω πως το ανωτέρω κείμενο είναι ένα από τα ελάχιστα που  θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν θεωρητικά κείμενα της σοσιαλδημοκρατίας. Είναι ένα κείμενο μακριά από νεοφιλελεύθερους δογματισμούς, μακριά από την αριστερή στενοκεφαλιά της Παπαρήγα, και την άβουλη και άτολμη δήθεν αριστερή φωνή του ΑΚΕΛ.

 

Ορίζει το πλαίσιο δράσης εντός της  ΕΕ και τον καπιταλισμό της, και εισηγείται τρόπους για βελτίωση της κατάστασης, η πιο σωστά εξόδου από το αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε.

Αν ήμασταν πέντε χρόνια πιο πριν θα συμφωνούσα πλήρως με τις εισηγήσεις Α – Ε. τώρα δυστυχώς δεν τίθεται θέμα επιλογής. Το ΣΤ θα είναι αναγκαστικά παράμετρος της εξίσωσης. Οι νεοφιλελεύθεροι δογματισμοί είναι πλέον δυστυχώς απαραίτητο φάρμακο σε μια ακραία κατάσταση που προκάλεσε ο Δημήτρης Χριστόφιας (στο βαθμό που η καπιταλιστική κρίση είναι και τοπική, λαμβανομένων υπόψιν και των τραπεζών, κλπ, κλπ, τα γράφω συνοπτικά για να μην επιλαμβανόμαστε).

Αυτή η κατάντια οφείλεται στην αδυναμία του προέδρου να αντιληφθεί και να λειτουργήσει εντός του πλαισίου που βάζει ο Λάρκος: ανοικτή οικονομία, μέλος της ΕΕ. Είναι πολύ αργά για συζήτηση περί του αν η αδυναμία αυτή του προέδρου οφείλεται στις ικανότητες του, ή την ιδεολογία του. Η ακόμα και σε ένα συνδυασμό αυτών.

Το τραγικά βασικό συμπέρασμα όμως είναι πως έχουμε ήδη ξεπεράσει το σημείο όπου θα είχαμε την πολυτέλεια των επιλογών.

 

Γι’ αυτό, αγαπητέ Λάρκο, το Ζ και το Η μπορεί να κουβαλούν αλήθειες, αλλά τώρα πια ορίζονται από τον ρομαντισμό, και όχι τον ορθολογισμό.